Overgewicht bij paarden; Is vet wel vet??

Een andere of diepgaandere visie over overgewicht bij paarden.

Hoe zou jij het vinden als je het etiket vet opgeplakt krijgt, terwijl dit niet zo is?

Veel paarden worden van de ene dag volledig onbeperkt op de andere dag een regime van strak afgepaste (vaak net te weinig) hoeveelheden gezet. Ze krijgen een paar keer per dag een klein beetje ruwvoer en de rest van de dag staan ze zich te vervelen op een stukje zand. Dit is behoorlijk tegen-natuurlijk, geeft een hoop stress mentaal en fysiek op de spijsvertering.

Begrijp me niet verkeerd. Een paard die eruit ziet als te dik moet zeker naar gekeken worden en vaak ook behandeld. Echter uithongeren is wat mij betreft nooit een duurzame oplossing, veel te kort door de bocht en vaak met nevenschade.

Er zijn 3 soorten paarden die eruit zien als overgewicht. En om het makkelijk te maken heb je ook nog combinaties.

1. Het Obese paard
2. Het Lymfatische paard
3. Het Drachtige ruin uiterlijk paard

Laat ik ze per soort, in Jip en Janneke taal, uitgebreider uitleggen en aanvullen met tips & tricks.

Opgeslagen vet – het Obese paard

Een paard krijgt via de voeding suiker binnen. Dit wordt omgezet tot glucose (=bloedsuiker). Insuline zorgt ervoor dat glucose kan worden opgenomen in spiercellen. Hebben de spiercellen voldoende, dan wordt er nog een deel opgeslagen als glycogeen in de lever. Daarna gaat de lever het teveel aan glucose omzetten in vetcellen.

Een paard gaat het teveel aan vetcellen in eerste instantie opslaan tussen de spierlagen. Ken je een paard wat er prachtig gespierd uitziet, zonder daarbij passende training? Is dus eigenlijk gewoon opgeslagen vet. Fase 2 is opslag van vet op specifieke plaatsen. Bovenop de manenkam, aan beide kanten van de staartaanzet (de zadelkussentjes), op de schouders en aan weerszijden van de rug (het regengootje).

Vet voelt zacht en wobbelig. En is niet pijnlijk of gevoelig.

Het teveel aan glucose wordt verkregen door:

• Een te hoge inname van suiker,- of fructaan rijk gras of ruwvoer.
• Teveel zetmeel/ koolhydraten in de voeding.
• Insuline resistentie (let op! niet alle paarden met IR hebben ook overgewicht).
• Ontregelende bloedsuikerspiegel.
• Te weinig beweging. Of in ieder geval te weinig beweging voor de hoeveelheid energie die ingenomen wordt.

Tips & Tricks:

• Geef onverpakt hooi, wat voldoet aan de juiste voorwaarden en met een suikergehalte onder de 6-8%.
• Meng dit eventueel met wat (bio) gerstestro en takken.
• Gebruik een slowfeeder om de opname te vertragen.
• Houd de stofwisseling aan de gang door veel kleine porties te geven. Lange ruwvoerpauzes hebben echt nadelen die niet opwegen tegen de voordelen. Daarbij krijg je alleen maar ‘schrans’ gedrag van je paard.Pprobeer toe te werken naar een situatie waarin er continu iets te knabbelen is.
• Stop met krachtvoeding en ga je paard ondersteunen met oorspronkelijke voeding. Zie onze visie.
• Test je paard op insuline resistentie en/ of hoge bloedsuikerwaardes (neem hierover contact op)
• Voor EMS is nog geen diagnostische test beschikbaar. Wel is het zinvol om je paard therapeutisch te gaan behandelen en de alvleesklier te gaan ondersteunen voordat er meer schade optreedt.
• Laat je niet verleiden tot het geven van weinig hooi. 2% is minimaal. Weinig ruwvoer of te lange pauzes leiden tot maagzweren en stress. Stress geeft weer hoge cortisolwaardes met als gevolg een stijging van de bloedsuikerspiegel. Kan je de verleiding toch niet weerstaan ben dan ook beducht op een fatale afloop met hyperlipemie.
• Zorg dat je paard voldoende beweging krijgt, dus dagelijks vrij kan bewegen en minimaal 3 x per week intensief beweegt.

Opgeslagen afvalstoffen in lymfevocht – het Lymfatische paard

Een paard is voor o.a. een correcte bio transformatie (ontgifting) van de lever afhankelijk van de juiste darmflora. Deze bestaat als het goed is uit veel bacteriën die houden van cellulose vezels. Stug, grofstengelig hooi dus.

Is het klimaat voor deze gunstige bacteriën ongunstig gemaakt, dan komt er een verschuiving in de populatie. We noemen dit dysbiose.

Als de lever zijn werk niet goed meer kan uitvoeren gaat hij uiteindelijk afvalstoffen opslaan in lymfevocht in bindweefselrijke gebieden. De nekplaat en de ribplaat zijn hier een goed voorbeeld van. In een later stadium kan hier ook de huid voor worden gebruikt. Het paard blaast daar dan als het ware op.

Opgeblazen bindweefsel met afvalstoffen maakt stijvig en gevoelig. Dit voelt dus niet zacht en wobbelig aan net als vet. Over het algemeen vinden deze paarden het niet prettig als je hier hard aan voelt.

Deze paarden lijken maar niet af te vallen, hoe weinig je ze ook geeft. Logisch als je begrijpt waar ‘het overgewicht” in wezen vandaan.

Tips & Tricks:

• Vrijwel al deze paarden hebben in meer of mindere mate KPU. Lees het artikel over KPU voor meer informatie. Laat je paard op KPU testen.

Bijna alle tips voor het vet Obese paard komen overeen. Alleen is de behandeling van een paard met KPU heel verschillend.

~ 60% van de paarden met overgewicht zijn in wezen Lymfatisch ~

Er zijn ook combinaties mogelijk, zowel in vet + lymfatisch, als bijvoorbeeld insuline resistentie + KPU.

Het drachtige ruin uiterlijk paard

Dit paard heeft enkel een dikke, opgeblazen buik. Vaak zijn deze paarden koliekgevoelig en hebben ze in het werk moeite met het gebruik van buikspieren en achterhand. Ze kunnen winderig zijn en hebben vaak een straaltje water bij de mest of diarree.

Door een verminderde darmperistaltiek is de dikke en/ of blinde darm verwijd of opgeblazen.

Is dit aan de rechterkant meer het geval dan aan de linkerkant dan is de blinde darm uit balans. Deze paarden hebben moeite met buiging naar rechts of het onderzetten van het rechterachterbeen. Vaak gecombineerd met blokkade van de lage ruggenwervels en het si gewricht.

Mogelijke oorzaken zijn:

• Dysbiose (=darmflora uit balans) van de dikke, – en blinde darm
• Chronische stress en daardoor verminderde doorbloeding in de spijsvertering en daardoor verminderde darmperistaltiek
• Juist blokkades van de lage ruggenwervels of Si gewricht (het kip-ei verhaal)
• Zand in de darmen. En ook daar hebben we weer last van het kip-ei verhaal, wat oorzaak is en wat gevolg is vaak niet meer te achterhalen.
• Geen verzadigingsgevoel ten gevolge van stress of een schommelende bloedsuikerspiegel. Hierdoor teveel ruwvoer opname.
• Een paard wat geconditioneerd is op maaltijdvoeding. Of ooit een periode heeft moeten vasten is er moeilijk van te overtuigen naar zijn of haar verzadigingsgevoel te luisteren en zal de neiging hebben tot schranzen met overvulling van het darmstelsel tot gevolg.

Tips & Tricks:

• Zoals ik altijd adviseer: Voedingsbeleid aanpassen naar oerbehoefte.
• Behandel de dysbiose onder begeleiding van een therapeut.
• Beweging! Zie tips van het obese paard.
• Reductie van stress.
• Laat een deskundige osteopaat of chiropractor je paard nakijken. Het behandelen van geblokkeerde wervels/ SI gewricht gaat een enorme opluchting voor je paard zijn. Echter, als de oorzaak niet wordt aangepakt komen ze ook gewoon weer terug.
• Bekijk nauwkeurig en objectief de mate van stress die je paard ervaart. Hiervoor kan je bijvoorbeeld hulp inschakelen van een freestyle instructeur of stressconsulent voor paarden.

Samengevat, een paard met overgewicht is niet gezond. Nooit. Maar behoeft een diepgaandere visie dan gangbaar is. Kies voor de duurzame oplossing, zonder nevenschade.

Lees ook eens dit interessante artikel van Dr. Christina Fritz – SanoAnimal.

Heeft jouw paard overgewicht en wil je overleggen, neem dan contact op of plan een uitgebreid adviesconsult in.