6 inzichten over het hoestende paard

Ik schrijf dit artikel eind november. Het is grauw, mistig, miezerig weer buiten. Het jaargetijde waarin steeds meer paarden gaan hoesten. Net als mensen trouwens…

Echter kunnen we ons ‘ontwerp’ niet helemaal vergelijken met die van ons paard.

En ja hoor, je bent het misschien al van me gewend ? Maar laten we het oorspronkelijke ontwerp ‘paard’ er weer eens bijhalen. Om zo ook logisch de luchtwegen en bijbehorende klachten van paarden te bekijken.

Het genetische ontwerp ‘Luchtwegen’ van ons huidige paard is ontworpen op:

• Buiten leven. Vaak in weer en wind.
• Veel beweging en veel momenten van diepe ademhaling.
• Veel stof. Paarden leefden oorspronkelijk op steppe-achtige vlaktes, met veel stof en wind.

En voordat je nu afhaakt, omdat jouw paard toch wel heel comfortabel met z’n dekentje op in z’n stal staat. Ik zeg zeker niet dat we onze paarden dan maar weer de stoffige steppe op moeten jagen, omdat daar alles beter is. Nee zeker niet, maar het helpt wel om gezondheid en klachten in het juiste perspectief te plaatsen.

Dit zijn de 6 inzichten die je moet weten over oorzaken van hoesten bij paarden

1. Met luchtwegen wordt bedoeld.

• De bronchiën en longen, dit zijn de diepere of achterste luchtwegen.
• De luchtpijp is het verbindende deel tussen het voorste en achterste gedeelte van de luchtwegen.
• De neusgaten, sinussen, luchtzakken en keel zijn onderdeel van de voorste luchtwegen. Het immuunsysteem probeert een infectie altijd in de voorste luchtwegen te houden, want eenmaal in de diepere luchtwegen wordt het probleem veel groter en levensbedreigender.
Dit is de reden waarom je een verkoudheid met name voelt in je neus, hoofd en keel. Daar wordt de strijd gestreden.

Paarden hebben maar liefst 6 grote holtes (sinussen) in hun schedel zitten en 2 luchtzakken.

Enerzijds maakt dit hun massieve schedel natuurlijk een stuk lichter. Anderzijds hebben deze holtes een zeer beschermende functie. Namelijk stof en pathogenen uit de lucht filteren plus de lucht opwarmen/ bevochtigen.

Deze sinussen hebben dus een enorm belangrijk functie voor het paard. Het gekke is dat ze in de behandeling van luchtwegklachten vaak over het spreekwoordelijk hoofd gezien worden.
De sinussen zijn niet rijk doorbloed en daarmee een ideale broedplaats voor bacteriën.

Heeft je paard regelmatig een snotneus, zonder daar niet al te ziek van te zijn, dan is de kans groot dat in één of meerdere holtes een infectie is achtergebleven. Behalve dat dit druk op de holte geeft en soms om reden daarvan wat verminderde fitheid is het symptoom met name een snotneus (vaak licht tot donkergeel van kleur) plus wat lichte hoest/ niesklachten.
Dit is te verhelpen met een kuur vernevelen/ inhalatie van een hypertone zout oplossing. Dit kan al door zelf een beetje handig te zijn met een emmer – handdoek en stomend water met zout erin opgelost.

Een andere oplossing is een inhalatieapparaat zoals de Flexineb. Deze wordt op meerdere plekken te huur aangeboden.

2. Hoest is goed.

Whaa, wat schrijft ze nou?! Hoesten is een primaire prikkel om ervoor te zorgen dat pathogenen (virussen, bacteriën, schimmels, etc) niet in de vitale diepe luchtwegen terecht komen.

De luchtwegen gaan meer slijm produceren om daar pathogenen als het ware aan vast te ‘plakken’, zodat ze afgevoerd kunnen worden.

Stel, je paard is plotseling wat hoesterig en wellicht (hoeft niet) enkele andere paarden op stal ook. Hij heeft wat slijm uit de neus en is gewoon niet helemaal fit. Dan is het okay om even (tot een aantal weken) wat te hoesten. Je kunt uiteraard wel wat voor je paard betekenen, maar medicijnen zijn in dit stadium echt nog niet nodig.

• Geef in ieder geval nooit iets wat de hoestprikkel onderdrukt en al helemaal niet in combinatie met een middel wat de bronchiën verwijdt.
• Houdt de temperatuur in de gaten. Dat deze iets omhoog gaat is prima. Dit is een hulpmiddel van het immuunsysteem. Echter hoge koorts wijst erop dat de infectie zich of heeft verplaatst of het immuunsysteem is een onbekend virus aan het bestrijden.

Ik merk te vaak dat we zo bang zijn voor hoest en koorts dat het er gewoon niet meer mag zijn. Direct worden er medicijnen ingezet, waarmee we eigenlijk het eigen immuunsysteem van het paard schaakmat zetten. Zowel hoest als koorts zijn functioneel, mits we het verloop maar goed monitoren. Als een paard de infectie zelf heeft kunnen bestrijden kunnen we dit zien als een upgrade van het noodzakelijke immuunsysteem.

Wat kun je doen?
1. Zorg voor voldoende frisse lucht en gematigde beweging.
2. Geef in eerste instantie luchtwegkruiden opgelost in kokend water. Laat afkoelen en voer lauwwarm.
3. Daarbij kun je wat kruidenpreparaten toevoegen die het slijm oplossen.
4. Aanvullend (als de acute fase is doorlopen) kun je het immuunsysteem helpen met een kruidenmengsels en middelen die een positieve invloed hebben op het immuunsysteem.
5. Inhalatie met een fysiologische (ectoin) zoutoplossing (=water met een eetlepel zout of NACL) is geen must, maar kan wel helpend zijn.

Voordat we doorgaan naar inzicht 3. We schieten nu van de acute infecties in de meer chronische klachten. Dat is al een belangrijk onderscheid. ECHTER! Chronisch en uitbehandeld hoor ik veel te vaak en is veel te kort door de bocht belabeld. Misschien is dit het geval als we vasthouden aan hetzelfde management qua voeding, huisvesting en beweging geven. Durven we dit onder de loep te nemen en de oorzaak aan te pakken dan blijkt het label chronisch vaak niet te kloppen.

3. De luchtwegen van onze paarden kunnen worden aangetast door gasdampen.

• Paarden zijn oorspronkelijk ontworpen om wind en stof te kunnen verwerken. Echter ammoniak dampen is een heel ander genre. Te weinig frisse lucht in combinatie met teveel ammoniakdampen is super irriterend voor de beschermende slijmlaag van de luchtwegen.

Tip! Uiteraard, naar buiten met dat paard! Maar als dat geen mogelijkheid is, overweeg dan een ecostal of een product op basis van effectieve micro-organismen. Dit zet het ammoniak om zodat er minder dampen vrijkomen.

• Een andere vorm van irriterende dampen zijn degene die worden geproduceerd in de darmen, maar worden afgescheiden via de luchtwegen.

Huh? Ja echt, Overtollige dampen uit de spijsvertering worden opgenomen via de darmwand om vervolgens (zoals alle gasvormige afbraakproducten) te worden uitgescheden via de luchtwegen.
Veel paarden hebben tegenwoordig een dysbiose van de darmflora, al dan niet samen met laaggradige ontstekingshaarden. Dit geeft een teveel aan gasvormende bacteriën. De oorzaak van paarden met een dikke buik, het drachtige ruin uiterlijk zeg maar. Uiteraard verlaat veel van dit teveel aan gas het lichaam gewoon door dikke vette scheten te laten… Maar dan weet je nu dat een deel dus ook via een ander deel van het lichaam zijn uitweg vindt. Wat te doen? Neem de voeding van je paard onder de loep! Voordroog of verpakt hooi is een grote boosdoener van gasvormende bacteriën in de darm. Daarnaast zullen de slijmvliezen van je paard ook wel wat extra aandacht kunnen gebruiken.
Met deze zin hoop ik ook direct de fabel te ontkrachten dat verpakt hooi of voordroog een goed idee is voor paarden met gevoelige luchtwegen. Heel misschien is dat zo, op korte termijn… Op lange termijn brengt het de stofwisseling alleen maar in grotere problemen.

4. Paarden zijn niet allergisch voor stof maar voor schimmelsporen.

Zoals ik al eerder schreef zijn paarden ontworpen om veeeel stof te kunnen verwerken. Waarom gaan ze dan bijna massaal hoesten als het hooiseizoen begint?

Grofweg 2 redenen:

1.  Stof in hooi zijn vaak schimmels. Goed hooi produceren en opslaan blijft een uitdaging…
   Helpt het hooi natmaken? Lees dan verder bij reden 2. Helpt het natmaken niet? Dat kan kloppen, want een schimmel die je onderdompelt in water gaat uit doodsdreiging nog even wat meer schimmelsporen loslaten. Het hooi stomen is de enige manier om schimmels werkelijk te elimineren. Daarbij is een allergie uiteindelijk de laatste fase van compenseren. Ook hier kunnen we de oorzaak vaak weer vinden in de stofwisseling.
2. De beschermende slijmlaag in de luchtwegen van onze paarden is opgebouwd uit cystine cellen. De bouwstenen van deze cystine cellen bestaan weer uit verbindingen gemaakt van zwavel. En laat daar nu net vaak een tekort van zijn bij paarden. Lees hiervoor het KPU artikel.

Als de slijmlaag dun wordt is er ook veel sneller irritatie van de slijmlagen, hierdoor kan een reactie zijn dat er extra slijm wordt geproduceerd. De oorzaak van het hoesten is dan niet het stof. Dit is de trigger. De oorzaak kunnen we vinden in de stofwisseling.
Passende, logische voeding is dan het antwoord. Samen met een traject om de tekorten weer aan te vullen en de slijmvliezen te laten helen. In de tussentijd moeten de geïrriteerde slijmvliezen in de luchtwegen wel effectief worden ontzien. Productieve hoest mag niet onderdrukt worden, echter langdurig hoesten tgv geïrriteerde luchtwegen geeft onherstelbare beschadigingen.

En dit is fijn voor jou, want dit betekent het eind van natte, koude handen en kleren in de winter omdat je in de weer moet zijn met nat hooi.

5. Het paard met astma of copd is een heel andere soort aandoening.

Ja en nee. Eigenlijk is het paard met astma, dus het paard met verkrampte luchtwegen en een duidelijke buikademhaling, het eindstadium van lange tijd geïrriteerde luchtwegen. Als gevolg van meerdere factoren; voeding, huisvesting, beweging en behandeling.

Luchtwegen die chronisch geïrriteerd zijn, zijn in wezen chronisch laaggradig ontstoken. Tel daarbij op dat er wellicht teveel pathogenen te diep in de longen zijn geraakt en de slijmlaag bijvoorbeeld ook nog te dun is door een tekort aan bouwstenen. Dan kunnen de longen en longblaasjes als dit maar lang genoeg duurt, beschadigd raken.

Is er dan voor zo’n paard niets anders meer te doen dan medicijnen? Nee absoluut niet. Al zullen er soms situaties zijn waarin het paard even grof geschut nodig heeft. Ook inhalatie therapie bij deze paarden is bijzonder zinvol.

Het volgende plaatje mag je onthouden:

De gouden cirkel rondom de moeder van de gezondheid, namelijk de darm. Vindt hier een verstoring plaats dan kan dit effect hebben op zowel luchtwegen, immuunsysteem als huid, vacht en hoeven (zomereczeem, jeuk, mok, hoefbevangenheid, etc).
Zie je het symptoom in 1 van de hoeken, dan vind je de oorzaak vice versa vaak weer in de darm.

Betreft luchtwegen hebben we hiervoor 1 uitzondering.

6. Hoest van paard kan ook afkomstig zijn uit het hart en vatenstelsel.

Heeft je paard zo nu en dan een hele diepe, nattig klinkende hoest?
Het hart is een spier. Paarden die veel getraind worden, trainen daarmee ook hun hartspier. Met als gevolg dat deze groter wordt.
Heel veel paarden gaan na hun sportieve carrière vaak redelijk plotseling, door een blessure of pensioen, van veel training over naar een zeer gematigd trainingsschema/ beweging. Het gevolg hiervan kan zijn dat de kleppen in het hart niet meer goed sluiten. Een goede reden om een lange tijd van intensieve training altijd rustig af te bouwen.
Kort uitgelegd, door filevorming van bloed loopt de druk in de kleinste vaatjes in de longen op, waardoor er vocht in de longen terecht komt.
En dan kun je natuurlijke de longen behandelen tot je een ons weegt, dit gaat niet helpen, want de oorzaak ligt elders.

Ik hoop dat ik je zo weer wat nieuwe inzichten heb gegeven en een aantal fabels heb ontkracht ?
Alweer alleen maar met het doel om bewustzijn te creëren en ik je wil uitdagen te zoeken naar de oorzaak. Dus verder te kijken dan de druppel die de emmer heeft doen overlopen.

Ik kan reacties en delen van dit artikel alleen maar enorm waarderen!!

Wat Eqinful voor je snotterige, hoestende of benauwde paard kan betekenen vind je op deze pagina.

Wat te doen bij luchtwegproblemen?

Maak goed het verschil tussen de verschillende type luchtwegaandoeningen. Is het een acute verkoudheid, net als je zelf ook wel eens hebt. Of aanhoudend hoesten en benauwdheid. Ieder type verdient specifiek onderzoek en aandacht. Raadpleeg een dierenarts bij acute benauwdheid.

Wat te doen tegen benauwdheid paard?

Bepaal waar de benauwdheid vandaan zou kunnen komen. Een acute infectie vergt andere behandeling dan een allergische aanval. Probeer in eerste instantie zoveel mogelijk triggers te vermijden.

• Zorg voor frisse lucht.
• Vermijd bij acute benauwdheid intensieve inspanning, maar zorg wel voor rustige beweging.
• Medicijnen en/ of inhalatieptherapie kunnen in eerste instantie noodzakelijk zijn.
• Daarnaast is het doorgronden en herstellen van de oorzaak belangrijk.

Welke kruiden zijn goed voor luchtwegen paard?

Er zijn vele kruiden en supplementen die een heilzame werking op de luchtwegen kunnen hebben. Echter moeten we eerst weten van welk type luchtwegklacht ons paard last heeft. Er zijn kruiden die de symptomen kunnen verlichten en er zijn kruiden die de oorzaak aanpakken. Voor een efficiënte benadering kan inhalatie met kruiden infusie zinvol zijn. Geef kruiden altijd in kuurvorm.